Emocje są nieodłączną częścią naszego życia, nadają mu barwy, głębi i smaku. Warto jednak wiedzieć, że ich wpływ rozciąga się poza doświadczenie uczuciowe. Od szybszego bicia serca, po ścisk w żołądku – emocje potrafią manifestować się także przez odczucia w ciele. Dziś przyjrzymy się więc sygnałom, jakie emocje wysyłają przez nasz organizm – sprawdzimy, dlaczego tak się dzieję, czym jest mapa emocji i podpowiemy, jak nauczyć się rozpoznawać te sygnały. Jeśli interesuje Cię ten temat, to zapraszamy do artykułu.
Emocje a sygnały płynące z ciała
Słowo emocje pochodzi od łacińskiego e movere, co w wolnym tłumaczeniu oznacza w ruchu. Możemy więc przyjąć, że emocje są stanem poruszenia się naszej psychiki, związanym z jakimś uczuciem w ciele. W idealnym ujęciu przepływ emocji jest swobodny – wtedy emocje nie odkładają się w naszej podświadomości i nie blokują naszego ciała. Dzięki temu psychika jest spokojna, a ciało rozluźnione. Niestety, idealny świat zazwyczaj sporo różni się od rzeczywistości 😉 Emocje, takie jak smutek, żal, złość czy gniew, chcielibyśmy odsunąć od siebie od siebie jak najdalej, bo po prostu nie lubimy ich czuć. Tym samym więc często staramy się je tłumić, np. stosując dystraktory. Jednak niewyrażona złość bądź gniew będą dawać o sobie znać na różne sposoby – mogą objawiać się smutkiem, krytycyzmem, a nawet bólem. Jak to możliwe?
Emocjonalność ma podbudowę fizjologiczną i psychologiczną. Bardzo dobrze widać to na przykładzie złości – przyjrzyjmy się więc przez chwilę tej intensywnej emocji. Złość niesie za sobą kilka komunikatów. Może pojawić się w sytuacji zagrożenia, gdy czujemy, że coś lub ktoś nam grozi. Złość możemy odczuwać również wtedy, gdy zorientujemy się, że ktoś, kto powinien zaspakajać nasze potrzeby wcale nie zwraca na nie uwagi. Co więcej, złością nacechowane są także sytuacje, w których ktoś narusza nasze granice (psychologiczne lub fizyczne). Jak nagromadzona złość może dawać o sobie znać poprzez odczucia w ciele? Podbudową fizjologiczną złości jest przede wszystkim aktywacja naszego ciała do działania – po to, byśmy mogli skonfrontować się ze źródłem tego, co ją w nas wzbudziło. W związku z tym złość aktywizuje różne partie mięśni. Nagromadzona emocja podnosi poziom kortyzolu i adrenaliny, może skutkować dużym napięciem mięśniowym, bólami głowy lub brzucha. Jeśli więc doświadczasz nieustannego napięcia, warto zastanowić się, czy przyczyną tego stanu rzeczy nie są wyparte, nagromadzone emocje.
Na czym polega mapa emocji w ciele?
Mapa emocji w ciele to koncepcja, która odnosi się do sposobu, w jaki doświadczamy i odczuwamy emocje fizycznie w swoim ciele. Według niej emocje są powiązane z różnymi reakcjami fizycznymi, takimi jak zmiany w napięciu mięśniowym, wzrost tętna, przyspieszony oddech i inne doznania sensoryczne.
Istnieją badania pokazujące, że konkretne emocje wywołują charakterystyczne reakcje fizyczne. Na przykład:
- strach może skutkować przyspieszonym tętnem, uczuciem ucisku w klatce piersiowej i sztywnością mięśni,
- radość z kolei może być związana z uczuciem lekkości, rozluźnienia mięśni i „błogością” w brzuchu.
- złość może powodować napięcie mięśni – tak, jak pisaliśmy powyżej.
W związku z tym możemy „zlokalizować”, co właśnie czujemy. A samoświadomość i rozwinięta inteligencja emocjonalna sprawiają, że jesteśmy w stanie konstruktywnie przeżywać i zarządzać naszymi emocjami, a tym samym budować zdrowe relacje i prowadzić pełne i zadowalające życie.
Dlaczego nie potrafimy doświadczać wszystkich emocji?
Wyrażanie radości przychodzi nam zdecydowanie prościej niż złości czy gniewu, prawda? Cóż, nikt z nas nie lubi doświadczać nieprzyjemnych emocji. Zwłaszcza, że w społeczeństwie istnieje przeświadczenie, że emocje dzielimy na te “złe” i dobre”, podczas gdy wszystkie z nich są potrzebne. Każda emocja i każdy sygnał płynący z naszego ciała są dla nas istotnym komunikatem. Posiadanie tej świadomości pomoże nam na zaakceptowanie nieprzyjemnych emocji i traktowanie ich jako ważnych i potrzebnych.
Jednocześnie warto pamiętać, że blokując ekspresję silnych emocji, zostają one zapamiętane w ciele np. w postaci napięć. Nasza podświadomość jest bowiem swego rodzaju metaforycznym nośnikiem pamięci (emocjonalnej, komórkowej, mięśniowej). Dzięki temu jest w stanie „uruchamiać się” podczas interpretacji różnych wydarzeń i sytuacji, z którymi mierzymy się na co dzień, a w odpowiedzi na nie – wyzwalać określone reakcje w naszym ciele. Jeśli będziemy blokować uwalnianie emocji, pozostaną one “zamrożone” w ciele, powodując chroniczne uczucie napięcia czy nawet bólu.
Jak radzić sobie z emocjami?
Chcąc nauczyć się rozpoznawać emocje i sygnały, jakie nam wysyłają, warto zacząć od uważnej obserwacji swojego ciała i umysłu. Nie można ignorować żadnych sygnałów – skoro czujesz napięcie w okolicach klatki piersiowej, spięte mięśnie albo szybsze kołatanie serca, zatrzymaj się na chwilę i spróbuj zrozumieć, jakie uczucia się za nimi kryją. Postaraj się nazwać te emocje i skupić się na tym, co chcą Ci przekazać. Nie zaprzeczaj im, nie udawaj, że ich nie czujesz – pozwól im wybrzmieć, po prostu.
Jeśli nie jest to dla Ciebie proste, możesz zacząć od prowadzenia dziennika, w którym będziesz zapisywać swoje uczucia, refleksje i wrażenia. Wielu osobom pomaga to w lepszym poznaniu siebie i odkryciu emocji, które często były tłumione i ignorowane. Inni stosują medytację bądź wprowadzają się w stan autohipnozy. Skutecznym sposobem na poradzenie sobie z powstałymi w ciele blokadami emocjonalnymi jest jednak nie tylko autohipnoza, ale także sesja ze specjalistą. Hipnoterapeuta pomoże Ci znaleźć i zrozumieć zamrożone w Twoim ciele emocje. Kolejno pokaże, jak konstruktywnie pracować z emocjami, a tym samym, jak podnieść jakość swojego życia. Powodzenia! 🙂